Здравјето на очи

Нашиот вид е веројатно најважниот од петте сетила кои ги имаме сите. Здравјето на очите оди рака под рака со целокупното здравје.

Ризикот од развој на најчестите очни заболувања како катаракта, дијабетична ретинопатија, макуларна дегенерација и глауком зависи од возраста, генетика, хронични заболувања и секако, начинот на живот и исхрана.

Овие хранливи материи и витамини помагаат во одржување на функцијата на очите, ги штитат очите од штетна светлина и го намалуваат развојот на дегенеративни заболувања.

Витамин А

Недостатокот на витамин А е една од најчестите причини за слепило во светот.

Овој витамин е од суштинско значење за одржување на клетки за осетливост на светлината на очите, познати и како фоторецептори односно за здравјето на очите. Доколку, не козумирате доволно витамин А, може да имате т.н. “ноќно слепило“, суви очи или други посериозни состојби, во зависност од сериозноста на вашиот недостаток.

Витамин А го има само во храната со животинско потекло. Најбогат извор на овој витамин го има во џигерот, жолчките од јајца или млечните производи. Сепак, витамин А го има и во антиоксидантни растителни соединенија наречени провитамин А каротеноиди, кои се наоѓаат во големи количини кај некои овошја и зеленчуци. Каротеноидите со провитамин А им ја обезбедуваат потребата на луѓето од витамин А во просек околу 30%. Најефикасен од нив е бета-каротин, кој се наоѓа во големи количини во листест зеленчук, спанаќ и моркови.

Лутеин и зеаксантин

Лутеин и зеаксантин се жолти каротеноидни антиоксиданти познати како макуларни пигменти. Тие се сконцентрирани во макулата, централниот дел од вашата ретина, што е слој на тенки чувствителни клетки на задниот дел на окото.

Функционираат како природна заштита од сончевата светлина и штетната сина светлина која доаѓа од компјутерите и мобилните апарати.

Зголемениот внес на лутеин и зеаксантин може да го намали ризикот од очни заболувања, како што е макуларна дегенерација и катаракта. Лутеинот и зеаксантинот вообичаено, во исхраната се наоѓаат заедно. Најдобри извори на овие нутриенти се: спанаќ, листест зеленчук, магдонос, фстаци и зелен грашок. Дополнително, богати со овие нутриенти се и жолчките од јајца, слатка пченка и црно грозје.

Омега-3 масни киселини

Омега 3 масните киселини се „добри“ масти. Покрај тоа што помагаат во намалувањето на ризикот од појава на срцеви заболувања, депресија, деменција, артритис, го подобруваат и здравјето на очите. Се јавуваат во три форми – DHA, EPA и ALA.

DHA е главна компонента на ретината на окото – која е најважна за вашиот вид. Студиите покажуваат дека нејзиниот внес го намалува ризикот од макуларна дегенерација, како една од водечките причини за слепило. Воедно, е важна и за развојот на мозокот и очите за време на детството. Најдобар избор на Омега 3 е рибата. Различни видови риба, содржат различни количини на Омега 3. Најдобар извор се лосос, скуша, харинга, езерска пастрма, сардина и туна. Избегнувајте риба која содржи големи количини на жива, како што се ајкула, сабјарка и скуша.

Гама-линонеска киселина

Гама-линоленска киселина (GLA) е Омега-6 масна киселина која се наоѓа во растителните масла. Омега-6 масните киселини се есенцијални масни киселини кои играат важна улога во работата на мозокот, нормалниот раст и развој и здравјето на очите. Најчест извор на GLA e маслото од јаглика и сончогледовото масло. Нејзиното внесување ја намалува сувоста на очите.

Витамин Ц

Антиоксидантниот витамин Ц не само што се бори со настинки – тој исто така му помага на нашиот вид во борбата против слободните радикали и апсорпција на минерали и хранливи материи.  Зголемениот внес на овој антиоксидант го намалува ризикот од појава на катаракта. Најголем извор на витамин Ц има во овошјето и зеленчукот, како пиперки, цитрусни овошја, шумски овошја, листест зеленчук и брокули.

Витамин Е

Витаминот Е е група на антиоксиданти растворливи во масти кои ги штитат масните киселини од штетната оксидација. Бидејќи вашата ретина има висока концентрација на масни киселини, соодветниот внес на витамин Е е важен за оптимално здравје на очите. Недостатокот на витамин Е може да доведе до дегенерација на ретината, која води до слепило.

Најдобар извор на овој витамин има во бадеми, семки од сончоглед и растителни масла, како масло од лен.

Цинк

Вашите очи генерално, содржат високо ниво на цинк. Цинкот е дел од многу основни ензими. Цинкот ги користи ткивата во очите, бидејќи игра клучна улога во правилната клеточна поделба и раст на клетките, т.е. формирање на визуелните пигменти на ретината односно на здравјето на очите.

Цинкот во комбинација со други хранливи материи и витамини помага во заштитата на ретината и го намалува ризикот од макуларна дегенерација. Природни извори на цинк има во остриги, месо, семки од тиква и кикиритки.